معرفی ساز تار

نویسنده: پرویز منصوری

شکل ظاهری: قسمت کاسه (شکم) خود به دو قسمت بزرگ و کوچک تقسیم شده که قسمت کوچک تر را نقاره می گویند.

روی کاسه و نقاره تار پوست کشیده شده و خرک تار بر پوست کاسه تکیه کرده است.

قسمت نقاره در انتهای بالائی به دسته (گردن) متصل شده است.

دسته تار بلند ( 45 تا 50 سانتیمتر) است و بر کناره های سطح جلویی آن دوروکش استخوانی چسبانده اند. دور دسته دستان ها (پرده های عمود بر طول آن با فواصل معین بسته شده است، قطر هر دستان در اصوات اصلی دستگاه های موسیقی ایرانی کمی بیشتر از اصوات گذرا و کم اهمیت تر این موسیقی است. تعداد دستان ها امروزه 28 است.

جعبه گوشی (سر) در انتهای بالایی دسته قرار گرفته است و از هر طرف سه گوشی برسطح جانبی جعبه کار گذاشته شده است.

تعداد سیم های تار شش است که از انتهای تحتانی کاسه شروع شده از روی خرک عبور می کند و در تمام طول دسته کشیده شده تا بالاخره به جعبه گوشی ها داخل و در آنجا به دور گوشی ها پیچیده می شوند.

سیم های شش گانه عبارتند از : دو سیم سفید (پایین) که پایین همصدا کوک می شوند، دو سیم زرد (همصدا) ، یک سیم نازک (به نام زیر) و بالاخره یک سیم زرد (بم) ، که دو تای آخری غالبا با فاصله اکتاو کوک می شوند. فاصله سیم های هم صوت سفید، نسبت به سیم های زرد غالبا "چهارم" و سیم های سفید نسبت به سیم بم معمولا فاصله اکتاو یا هفتم را تشکیل می دهند. (به این ترتیب اگر سیم های همصدای سفید را "دو" کوک کنیم، سیم های زرد باید غالبا "سل" و سیم بم "دو" "یا" "ر" کوک شوند)

بدیهی است کوک تار یعنی تنظیم فواصل سیم ها به یکدیگر، ممکن است در دستگاه ها و آوازهای مختلف تغییر کند.

تار سازی است که نقش تکنوازی یا همنوازی ، هر دو را می تواند بر عهده بگیرد.

ساز تار با مضرابی کوچک از جنس برنج با طول تقریبی سه سانتیمتر نواخته میشود در قسمتی از نصف طول مضراب، برای آنکه در دست های نوازنده راحت قرار گیرد، با موم پوشیده شده است.

تار، سازی شهری است.